Czym jest kserostomia i jakie wyróżniamy jej rodzaje?
Organizm człowieka produkuje dziennie do 1,5 litra śliny. Ślina prawie w całości składa się z wody, resztę jej składu stanowią substancje organiczne i nieorganiczne, które są odpowiedzialne za jej właściwości. Jest odpowiedzialna za nawilżanie błony śluzowej, regenerację nabłonka, ochronę mechaniczną, reminalizację szkliwa, a ponadto umożliwia odczuwanie smaków, poprawną mowę, oczyszcza jamę ustną i bierze udział we wstępnym trawieniu pokarmów.
Niedobór śliny, który występuje przez dłuższy okres czasu fachowo nazywany jest kserostomią. Kserostomia objawia się zmniejszoną produkcją śliny przez ślinianki i odczuwaniem suchości w jamie ustnej, co powoduje szereg nieprzyjemnych dolegliwości. Istnieją dwa rodzaje tego schorzenia: kserostomia prawdziwa i rzekoma. Kserostomia prawdziwa polega na zmniejszeniu wydzielania śliny przez gruczoły ślinowe oraz często zanik błony śluzowej jamy ustnej, z kolei rzekoma związana jest z odczuwaniem suchości w jamie ustnej pomimo prawidłowej pracy ślinianek.
Po czym można poznać kserostomię?
Kserostomia diagnozowana jest, kiedy nieprawidłowa praca ślinianek trwa od dłuższego czasu. Uczucie suchości w jamie ustnej wywołane upałem lub wysiłkiem fizycznym nie jest kserostomią. O schorzeniu mówimy, kiedy suchości towarzyszą jeszcze inne objawy, takie jak:
- pieczenie, ból, palenie w jamie ustnej,
- zwiększone pragnienie,
- zaburzone odczuwanie smaku,
- uczucie lepkości i suchości w ustach,
- ciągnąca się, gęsta ślina,
- utrudniona mowa,
- trudności w połykaniu,
- suche, spierzchnięte usta,
- kandydoza,
- próchnica okrężna,
- nieprzyjemny zapach z ust,
- pękające kąciki ust,
- owrzodzenia jamy ustnej,
- zmiana barwy błony śluzowej,
- wygładzenie lub pobrużdżenie języka,
- metaliczny smak w ustach.
Suchości w ustach nie wolno lekceważyć, ponieważ kserostomia nie zawsze jest samodzielną chorobą wywołaną nieprawidłowa praca ślinianek. Czasami może towarzyszyć niebezpiecznym schorzeniom ogólnym i podczas jej występowania warto skonsultować się z lekarzem.
Co może wywołać kserostomię?
Do powstawania kserostomii przyczynia się najczęściej przewlekła terapia niektórymi preparatami jak leki moczopędne, przeciwdepresyjne, przeciwhistaminowe, narkotyczne leki przeciwbólowe, chemioterapeutyki, leki przeciwlękowe, obniżające ciśnienie krwi czy niektóre antybiotyki. Ponadto, zaburzenia produkcji śliny mogą występować przy:
- cukrzycy,
- nadczynności tarczycy,
- niedoborach witamin z grupy B,
- anemii,
- AIDS,
- odwodnieniu,
- grzybicy jamy ustnej,
- radioterapii okolic głowy,
- paleniu tytoniu,
- oddychaniu przez usta,
- stosowaniu całkowitych protez zębowych,
- sarkoidozie,
- amyloidozie,
- lipoidoproteinemii,
- kolagenozie.
Wcześniej kserostomia była kojarzona z podeszłym wiekiem, obecnie jednak udowodniono, że za występowanie jej powyżej 50. roku życia odpowiadają choroby ogólnoustrojowe i leki, nie wyłącznie sam wiek.
Jak leczyć kserostomię?
Kiedy zauważymy u siebie objawy kserostomii, warto zwrócić się do naszego lekarza pierwszego kontaktu lub do stomatologa zajmującego się chorobami błony śluzowej jamy ustnej i przyzębia, czyli periodontologa. Specjalista jest w stanie określić, czy potrzebne będzie leczenie przyczynowe, czy chirurgiczne. Może również zalecić stymulację gruczołów ślinowych, leczenie ran, zakażeń grzybiczych czy owrzodzeń śluzówki przy pomocy preparatów farmakologicznych.
Naturalne sposoby na łagodzenie objawów kserostomii
Leczenie objawowe polega przede wszystkim na odpowiednim nawodnieniu organizmu. Pacjent powinien pić duże ilości płynów. Ciekawym rozwiązaniem jest picie krowiego mleka, ponieważ ma ono właściwości nawilżające i odżywiające nabłonek, a dodatkowo korzystnie wpływa na proces reminalizacji szkliwa zębów. Należy unikać w diecie pokarmów kruchych, suchych, zawierających cukier i sól, ostrych przypraw, alkoholu, papierosów i kawy. Pomocne będą produkty bogate w witaminę B1 jak soczewica, kasza jaglana i gryczana, nasiona słonecznika, strączki oraz pokarmy zawierające witaminę B6, której bogactwo znajdziemy w drożdżach, orzechach włoskich i laskowych, kiełkach pszenicy i kaszy gryczanej. Produkcję śliny może wspomóc żucie suszonych śliwek lub gumy bez cukru. Zbawienne działanie mają płukanki na bazie siemienia lnianego, szałwii lub kwiatów malwy. Niezbędna przy kserostomii jest prawidłowa higiena jamy ustnej, dokładne szczotkowanie i nitkowanie zębów oraz czyszczenie urządzeń protetycznych. Ulgę mogą przynieść nawilżacze powietrza, ponieważ suche powietrze dodatkowo wysusza śluzówki jamy ustnej.
Wspomaganie nawilżenia śluzówki jamy ustnej przy pomocy preparatów z EsteticDent
W ofercie sklepu znajdą państwo preparaty dedykowane dolegliwościom wynikającym ze zmniejszonej produkcji śliny. Znajdziemy wśród nich płyny do płukania jak Hydroral Xero, które dodatkowo czyszczą zęby, nawilżają błonę śluzową i chronią przed rozwojem próchnicy. Wśród składników produktów na kserostomię znajdziemy siemię lniane, ksylitol, D-panthenol, ekstrakt z arniki, fluorki czy kwas hialuronowy. Godnym polecenia jest również płyn GUM Sunstar Butler Hydral, który zwiększa wydzielanie śliny, łagodzi podrażnienia oraz dyskomfort wynikający z suchości jamy ustnej, a także zabezpiecza przed objawami kserostomii.
Pasty jak FrezydermHydroral Xero łagodzą objawy suchości jamy ustnej, zapewniają długotrwałe nawilżenie oraz delikatnie czyszczą zęby dzięki połączeniu kwasu hialuronowego i hydro-żelu. Polecane są szczególnie dla osób przyjmujących długotrwale leki, osób starszych, palących papierosy, po radioterapii lub w okresach zwiększonego stresu.
Najlepsze efekty da zestawienie zdrowej diety, przestrzeganie zasad prawidłowej higieny jamy ustnej i stosowanie preparatów wspierających pracę ślinianek.
